Điều kiện và thủ tục thành lập công ty đại lý tàu biển có vốn nước ngoài

Ngành giao thông vận tải đường biển không còn quá mới lạ đối với các nhà đầu tư, và sau khi bắt đầu quá trình hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế, nhà nước ta đã đưa ra rất nhiều chính sách ‘mở cửa’ cho loại ngành nghề kinh doanh này. Tuy nhiên,đối với ngành giao thông vận tải đường biển, đặc biệt là ‘đại lý tàu biển’-một ngành nghề nắm cán cân trong lĩnh vực này rất được nhà nước ta quan tâm. Cũng chính vì như thế mà nước ta đã ban ra một số quy định cụ thể, riêng biệt đối với lĩnh vực này. Vậy câu hỏi đặt ra, để ‘Thành lập công ty đại lý tàu biển có vốn nước ngoài’ thì nhà đầu tư cần phải chuẩn bị những gì? Câu trả lời sẽ có trong bài viết sau đây của chúng tôi, mời các bạn đọc theo dõi.

1.Cơ sở pháp lý

• Luật Đầu tư 2014;
• Luật Doanh nghiệp 2014;
• Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2017);
• Nghị định 160/2016/NĐ-CP về điều kiện kinh doanh vận tải biển, kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển và dịch vụ lai dắt tàu biển (có hiệu lực từ ngày 01/7/2017).

2.Một số khái niệm liên quan

Theo Điều 235 của Bộ luật hàng hải 2015 định nghĩa thì: 

“Đại lý tàu biển là dịch vụ mà người đại lý tàu biển nhân danh chủ tàu hoặc người khai thác tàu tiến hành các dịch vụ liên quan đến tàu biển hoạt động tại cảng, bao gồm: việc thực hiện các thủ tục tàu biển đến, rời cảng; ký kết hợp đồng vận chuyển, hợp đồng bảo hiểm hàng hải, hợp đồng bốc dỡ hàng hóa, hợp đồng thuê tàu, hợp đồng thuê thuyền viên; ký phát vận đơn hoặc chứng từ vận chuyển tương đương; cung ứng vật tư, nhiên liệu, thực phẩm, nước sinh hoạt cho tàu biển; trình kháng nghị hàng hải; thông tin liên lạc với chủ tàu hoặc người khai thác tàu; dịch vụ liên quan đến thuyền viên; thu, chi các khoản tiền liên quan đến hoạt động khai thác tàu; giải quyết tranh chấp về hợp đồng vận chuyển hoặc về tai nạn hàng hải và dịch vụ khác liên quan đến tàu biển.”

Từ các định nghĩa trên, ta có các khái niệm liên quan sau đây:

-Kinh doanh vận tải biển là việc sử dụng tàu biển để kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành khách, hành lý.

-Vận tải biển quốc tế là việc vận chuyển hàng hóa, hành khách, hành lý bằng tàu biển giữa cảng biển Việt Nam và cảng biển nước ngoài hoặc giữa các cảng biển nước ngoài.

3.Điều kiện thành lập công ty đại lý tàu biển có vốn nước ngoài

Để thành lập công ty đại lý tàu biển có vốn nước ngoài thì nhà đầu tư cần lưu ý những vấn đề sau: 

-Thứ nhất, về vốn góp:

Theo Điều 11 Nghị định 160/2016/ NĐ-CP quy định: “Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển tại Việt Nam phải được thành lập theo quy định của pháp luật. Trường hợp doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển, tỷ lệ phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 49% vốn điều lệ của doanh nghiệp.” 

Điều này có nghĩa, nhà đầu tư nước ngoài không thể thành lập công ty kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển 100% vốn nước ngoài tại Việt Nam mà chỉ có thể liên kết với đối tác Việt Nam thành lập công ty với giới hạn vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài tối đa là 49%, đây là một điều kiện hết sức quan trọng, các nhà đầu tư phải thật cẩn thận để lựa chọn cho mình loại hình thức kinh doanh phù hợp, tránh những rắc rối không cần thiết liên quan đến lĩnh vực pháp lý sau này.

-Thứ hai, về  Tổ chức bộ máy và nhân lực

Bên cạnh điều kiện về nguồn vốn, thì vấn đề về Tổ chức bộ máy và nhân lực khi đầu tư về lĩnh vực đại lý tàu biển cũng là điều mà nhà đầu tư cần phải lưu ý:

• Có người chuyên trách thực hiện kinh doanh, khai thác dịch vụ đại lý tàu biển đã tốt nghiệp cao đẳng trở lên thuộc một trong các chuyên ngành hàng hải, ngoại thương, thương mại hoặc kinh tế.
• Có người chuyên trách thực hiện công tác pháp chế đã tốt nghiệp cao đẳng trở lên thuộc chuyên ngành luật.
• Nhân viên đại lý tàu biển phải là công dân Việt Nam, đã được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp chứng chỉ chuyên môn về đại lý tàu biển theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải.

4.Hồ sơ thành lập công ty đại lý tàu biển có vốn nước ngoài

Để thành lập công ty đại lý tàu biển có vốn nước ngoài, nhà đầu tư cần phải chuẩn bị những hồ sơ sau:

*Thứ nhất, hồ sơ xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư:

• Văn bản đề nghị thực hiện dự án đầu tư;
• Đối với nhà đầu tư là cá nhân: bản sao chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân hoặc hộ chiếu;
• Đối với nhà đầu tư là tổ chức: bản sao giấy chứng nhận thành lập hoặc tài liệu tương đương xác nhận tư cách pháp lý;
• Đề xuất dự án đầu tư;
• Bản sao báo cáo tài chính 02 năm gần nhất hoặc cam kết hỗ trợ tài chính của công ty mẹ hoặc của tổ chức tài chính hoặc bảo lãnh về năng lực tài chính của nhà đầu tư hoặc tài liệu thuyết minh năng lực tài chính của nhà đầu tư;
• Đề xuất nhu cầu sử dụng đất. Trường hợp dự án không đề nghị Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất thì nộp bản sao thỏa thuận thuê địa điểm hoặc tài liệu khác xác nhận nhà đầu tư có quyền sử dụng địa điểm thực hiện dự án;
• Nếu dự án có sử dụng công nghệ thuộc danh mục công nghệ hạn chế chuyển giao thì nộp giải trình về sử dụng công nghệ.

*Thứ hai, Hồ sơ Xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp:

• Hồ sơ thành lập doanh nghiệp bao gồm:
• Đơn đề nghị đăng ký doanh nghiệp;
• Điều lệ doanh nghiệp;
• Danh sách thành viên công ty TNHH hai thành viên trở lên hoặc danh sách thành viên hợp danh;
• Bản sao có công chứng chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu còn hiệu lực của thành viên là cá nhân; bản sao công chứng Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp của thành viên là tổ chức; bản sao công chứng chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu còn hiệu lực của đại diện pháp luật của tổ chức đó;
• Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài.

*Hồ sơ Góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp tại công ty đại lý tàu biển đã có sẵn ở Việt Nam

• Văn bản đăng ký góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp thể hiện những nội dung: thông tin về tổ chức kinh tế mà nhà đầu tư nước ngoài dự kiến góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp; tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ của nhà đầu tư nước ngoài sau khi góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp vào tổ chức kinh tế;
• Bản sao chứng minh nhân dân, thẻ căn cước hoặc hộ chiếu đối với nhà đầu tư là cá nhân; bản sao Giấy chứng nhận thành lập hoặc tài liệu tương đương khác xác nhận tư cách pháp lý đối với nhà đầu tư là tổ chức.

5.Trình tụ thủ tục

*TH1: Nhà đầu tư nước ngoài  liên kết với đối tác Việt Nam để thành lập công ty mới 

-Bước 1: Xin giấy Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư

• Cơ quan tiếp nhận hồ sơ: Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi dự kiến đặt trụ sở chính.
• Trình tự xử lý: Trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho nhà đầu tư nước ngoài. Trường hợp từ chối cấp thì Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

-Bước 2: Xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp:

• Cơ quan tiếp nhận hồ sơ: Sở Kế hoạch và đầu tư nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.
• Thời hạn: 03 – 06 ngày làm việc.

-Bước 3: Thông báo công khai thông tin đăng ký doanh nghiệp trên Cổng thông tin quốc gia

Thông tin về đăng ký doanh nghiệp phải được thông báo công khai trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp trong vòng 30 ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Nội dung công bố bao gồm các thông tin được ghi nhận trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

-Bước 4: Khắc dấu và công bố mẫu dấu của công ty

Doanh nghiệp có thể tự quyết định hình thức, số lượng và nội dung con dấu nhưng phải thể hiện được tên và mã số doanh nghiệp.Sau khi nhận thông báo về mẫu con dấu, Phòng Đăng ký kinh doanh trao Giấy biên nhận cho doanh nghiệp, thực hiện đăng tải thông báo của doanh nghiệp trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và cấp Thông báo về việc đăng tải thông tin về mẫu con dấu của doanh nghiệp cho doanh nghiệp.

*TH2: Góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp tại công ty đại lý tàu biển Việt Nam

-Bước 1: Nhà đầu tư nước ngoài đăng ký góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp vào tổ chức kinh tế

Nếu thực hiện cách thức này, nhà đầu tư nước ngoài không phải xin cấp Giấy chứng nhận đầu tư mà chỉ cần nộp hồ sơ đăng ký góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty đại lý tàu biển Việt Nam.

• Nơi nộp hồ sơ: Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.
• Trình tự xử lý: Nếu việc góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đáp ứng điều kiện về tỷ lệ sở hữu và hình thức đầu tư phù hợp với Biểu cam kết và pháp luật Việt Nam thì trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ thông báo bằng văn bản. Trường hợp hồ sơ không đáp ứng điều kiện, Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.

-Bước 2: Thực hiện thủ tục chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp và thay đổi cổ đông, thành viên.

6.Hình thức xử phạt về mức phạt vi phạm

Theo Điều 5 Nghị định 142/2017/NĐ-CP quy định về nguyên tắc xác định mức phạt tiền như sau:

“Mức phạt tiền của mỗi hành vi vi phạm hành chính quy định tại Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với cá nhân; trường hợp có cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.”

Theo đó, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển có tỷ lệ phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài lớn hơn 49% vốn điều lệ thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Mặc khác, Căn cứ điểm b khoản 2, điểm a khoản 5 Điều 46 Nghị định 142/2017/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 21 Điều 1 Nghị định 123/2021/NĐ-CP quy định về vi phạm quy định về điều kiện kinh doanh vận tải biển, vận tải đa phương thức và dịch vụ hỗ trợ vận tải biển như sau: 

-Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với mỗi hành vi vi phạm sau đây:

• Kinh doanh vận tải đa phương thức không có giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp theo quy định;
• Kinh doanh dịch vụ vận tải biển, dịch vụ đại lý tàu biển, dịch vụ lai dắt tàu biển nhưng không đáp ứng các điều kiện theo quy định.

-Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi tiếp tục hoạt động kinh doanh khi đã bị cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đình chỉ hoạt động kinh doanh, tước quyền sử dụng giấy phép hoặc giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh.

-Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với mỗi hành vi vi phạm sau đây:

• Sửa chữa, tẩy xóa làm sai lệch nội dung ghi trong giấy phép, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh đối với dịch vụ kinh doanh có điều kiện;
• Sử dụng một trong các giấy tờ bị tẩy xóa, sửa chữa hoặc không do cơ quan có thẩm quyền cấp trong hồ sơ xin cấp giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh đối với dịch vụ kinh doanh có điều kiện;
• Mua, bán, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn giấy phép, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh đối với dịch vụ kinh doanh có điều kiện.

–Bên cạnh đó, doanh nghiệp vi phạm còn phải bị xử phạt với những hình thức xử phạt bổ sung như sau:

• Tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh có thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng đối với hành vi vi phạm trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm;
• Tịch thu giấy phép, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh đối với hành vi vi phạm.

7.Dịch vụ Phạm Đỗ Law

Đối với thủ tục Thành lập công ty đại lý tàu biển có vốn đầu tư nước ngoài, công ty Phạm Đỗ Law chúng tôi có những dịch vụ để hỗ trợ quý khách như sau:

• Tư vấn điều kiện thành lập công ty vốn đầu tư nước ngoài: tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam; 
• Tư vấn lựa chọn loại hình công ty phù hợp cho nhà đầu tư: Công ty TNHH hay Công ty cổ phần;
• Tư vấn mở tài khoản chuyển vốn, thời hạn góp vốn;
• Tư vấn hướng dẫn nhà đầu tư chuẩn bị tài liệu cần thiết để thành lập công ty có vốn đầu tư nước ngoài;
• Tư vấn, soạn thảo hồ sơ thành lập công ty cho nhà đầu tư;
• Đại diện nhà đầu tư làm việc với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam trong quá trình thực hiện thủ tục thành lập công ty cho nhà đầu tư (Xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Giấy phép kinh doanh, Giấy phép theo yêu cầu chuyên ngành, làm dấu pháp nhân, thủ tục sau thành lập công ty,…;